Các văn bản chỉ đạo
Ngay từ cuối vụ thu, đầu vụ đông 2013, Trung tâm Khuyến nông Sơn La đã tăng cường chỉ đạo các Trạm Khuyến nông hướng dẫn nông dân tích cực chăm sóc cho cây trồng, vật nuôi sinh trưởng, phát triển tốt, nâng cao sức chống chịu đói rét bệnh tật nhằm hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại do rét đậm, rét hại gây ra trong sản xuất vụ Đông Xuân 2013 – 2014. Khi dự báo có những đợt rét ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh, Trung tâm Khuyến nông đã chỉ đạo Trạm Khuyến nông 12 huyện, thành phố thực hiện các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn sản xuất của Sở Nông nghiệp và PTNT như: tăng cường chỉ đạo chuẩn bị tốt các điều kiện cho sản xuất vụ Đông Xuân và phòng chống đói rét, dịch bệnh cho cây trồng vật nuôi, hướng dẫn cơ cấu giống và thời vụ gieo trồng vụ Đông Xuân 2013-2014…; ban hành 03 văn bản chỉ đạo các Trạm chủ động và tăng cường quản lý, chỉ đạo đội ngũ cán bộ khuyến nông đẩy mạnh hướng dẫn nông dân phòng chống rét cho cây trồng vật nuôi, thường xuyên cập nhật, tổng hợp và báo cáo với Sở Nông nghiệp và PTNT tình hình thiệt hại xảy ra; tham gia các đoàn chỉ đạo, kiểm tra của tỉnh, của Sở Nông nghiệp và PTNT về tình hình sản xuất vụ Đông Xuân 2013-2014 và công tác phòng chống đói rét, dịch bệnh cho đàn vật nuôi. Bên cạnh đó, Trung tâm Khuyến nông Sơn La cũng tích cực phối hợp với các đơn vị Báo Sơn La, Đài PTTH Sơn La, Cơ quan thường trú Đài tiếng nói Việt Nam khu vực Tây Bắc thông tin tuyên truyền, xây dựng các chuyên mục hướng dẫn các biện pháp kỹ thuật phòng chống đói rét cho cây trồng vật nuôi.
Cán bộ khuyến nông Thành phố Sơn La hướng dẫn nông dân bản Pọng, xã Hua La
hun khói làm tan sương muối cho diện tích trồng cà phê
Tình hình thiệt hại
Mặc dù có sự chỉ đạo, tuyên truyền hướng dẫn, nông dân nhiều nơi cũng đã chủ động phòng chống rét, tuy nhiên rét đậm, rét hại xảy ra trên diện rộng và kéo dài, hơn nữa lại có nhiều đợt sương muối xảy ra trên một số địa phương đã gây thiệt hại không nhỏ đến sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Sơn La. Theo thống kê tổng hợp chưa đầy đủ của Trạm Khuyến nông và phòng chức năng của các huyện, thành phố trong tỉnh, đến ngày 26/12/2013, rét đậm và sương muối đã làm 262 con gia súc bị chết rét, trong đó trâu 58 con, bò 56 con, bê 52 con, nghé 72 con, lợn 13 con, dê 2 con, có 945 ha cà phê bị ảnh hưởng, 480,4 ha bị hỏng hoàn toàn; ngoài ra còn có 1,7 ha cao su, 2,5 ha mạ cũng bị thiệt hại. Số lượng gia súc bị chết rét nhiều nhất là huyện Thuận Châu (106 con), diện tích cà phê bị thiệt hại nhiều nhất là thành phố 775 ha, Mai Sơn 557 ha, Thuận Châu 92,8 ha.
Giải pháp khắc phục
Nhằm khắc phục thiệt hại do thời tiết bất lợi gây ra, các cấp, các ngành chức năng trong tỉnh đã thành lập đoàn công tác đi cơ sở kiểm tra xác minh thực tế tình hình thiệt hại, từ đó đưa ra các giải pháp giúp người dân sớm khắc phục và khôi phục sản xuất. Trung tâm Khuyến nông Sơn La cũng đã tiếp tục chỉ đạo các trạm tuyên truyền, hướng dẫn nông dân các biện pháp kỹ thuật đối với từng loại con nuôi, cây trồng. Trung tâm đã cử cán bộ trực tiếp tới các địa bàn có thiệt hại để hướng dẫn kỹ thuật khắc phục thiệt hại đã xảy ra và phương án hạn chế tối đa thiệt hại trong thời gian tới.
Đối với trâu bò người nông dân nhốt trâu bò tại chuồng, không cho gia súc làm việc và không chăn thả khi nhiệt độ giảm xuống dưới 12 độ. Cung cấp thức ăn tại chuồng, giữ cho nền chuồng khô ráo, che chắn tránh gió lùa, làm áo khoác giữ ấm, tạo nguồn nhiệt sưởi ấm cho trâu bò. Đối với đàn lợn, cho ăn đủ khẩu phần, cân đối dinh dưỡng, bổ sung thức ăn giàu đạm, đủ vitamin các loại và muối ăn. Những ngày rét, ngoài việc lót ổ rơm, rạ,… dùng bóng đèn thường hoặc loại 100-200W, lò sưởi để sưởi ấm cho những ổ lợn mới sinh. Đối với gia cầm, tăng thức ăn năng lượng cao và lượng khẩu phần hơn ngày thường 5% để có thêm năng lượng chống rét.
Tại các vườn ươm cà phê, cao su… những ngày giá rét sương muối nặng cần có các biện pháp che phủ, đốt các đống rấm từ rơm, rác, cỏ… để hun khói tạo nhiệt vào các buổi sáng, tối. Đảm bảo đủ nước tưới cho vườn ươm, bổ sung kali cho vườn ươm và vườn cây mới trồng. Cây cà phê là một trong những cây trồng chính của tỉnh, có diện tích trồng tập trung, mang lại thu nhập cao cho nông dân. Thiệt hại đối với cây cà phê xảy ra trên địa bàn tỉnh Sơn La do sương muối năm nay được đánh giá là lớn nhất kể từ đợt sương muối giá rét xảy ra năm 1999. Trung tâm Khuyến nông Sơn La đã kịp thời phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng xây dựng các chuyên mục hướng dẫn nông dân các biện pháp kỹ thuật phòng trách rét cho cây cà phê, như che chắn sương muối cho diện tích cà phê mới trồng, đồng thời tái canh cây cà phê bằng biện pháp trẻ hóa cho những diện tích cà phê bị chết một phần.
Đối với thủy sản, tăng khẩu phần ăn để nâng cao sức khỏe và khả năng chống rét cho cá, nâng cao mực nước ao để tăng khả năng giữ nhiệt cho ao. Thả bèo tây 2/3 ao về phía Bắc để chắn gió Bắc và giảm tác hại rơi trực tiếp của sương giá xuống ao, những ngày trời rét đậm phủ bờ ao bằng nilon và dùng tre làm giàn trên mặt ao che nilon kín để giữ nhiệt bờ ao và nước trong ao.
Với phương châm chủ động tuyên truyền, chỉ đạo hư¬ớng dẫn thường xuyên và tiến hành mọi biện pháp cấp bách nhằm chống rét cho vật nuôi, cây trồng, hệ thống Khuyến nông Sơn La đang cùng với toàn ngành Nông nghiệp và PTNT Sơn La nỗ lực giảm tối đa mức thiệt hại do rét đậm, rét hại gây ra.
Ngần Thị Minh Thanh - TTKN Sơn La