Ngày 15/9/2025, tại phường Rạch Giá, tỉnh An Giang, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng UBND tỉnh An Giang tổ chức hội nghị tổng kết mô hình thí điểm sản xuất lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp vụ Hè Thu 2025. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam chủ trì hội nghị, với sự tham gia của lãnh đạo các tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), các doanh nghiệp, tổ chức và nông dân tham gia mô hình.
Theo báo cáo tại Hội nghị, vụ Hè Thu 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai 11 mô hình theo Đề án “Phát triển bền vững một triệu hécta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030" – gọi tắt (Đề án) với diện tích 543,5ha, thu hút 355 hộ nông dân tham gia. Tại các mô hình, lượng giống gieo sạ giảm 50–65% (70–130 kg/ha), lượng phân đạm giảm trung bình 31,3%, giảm 1–3 lần phun thuốc bảo vệ thực vật. Hầu hết các mô hình thực hiện quản lý nước hiệu quả, đảm bảo số lần rút nước góp phần giảm đáng kể lượng nước sử dụng, đáp ứng tiêu chí giảm phát thải đặt ra. Bên cạnh đó, 100% mô hình thực hiện thu gom rơm rạ, ngoài bán rơm cho thêm nguồn thu, phần rơm còn lại do rơm ướt nên được dùng làm phân bón hoặc tủ gốc cho cây trồng.
Về hiệu quả, các mô hình đã giảm chi phí sản xuất từ 1,7 – 4,9 triệu đồng/ha so với ngoài mô hình. Giá thành sản xuất từ 2.820 – 4.760 đồng/kg lúa tươi, giảm 326 – 1.052 đồng/kg so với ngoài mô hình. 10/11 mô hình cho lợi nhuận từ 14,5 – 36,3 triệu đồng/ha, tăng so với ngoài mô hình 4,6 – 15,8 triệu đồng/ha (tương đương 13,4% – 102,8%). Riêng 1 điểm mô hình do mưa kéo dài nên năng suất không như kỳ vọng.
    |
 |
| Diện tích thực hiện Đề án tại ĐBSCL đạt 354.839 ha, gấp gần 2 lần so với kế hoạch |
Tính đến nay, diện tích thực hiện Đề án tại ĐBSCL đạt 354.839 ha, gấp gần 2 lần so với kế hoạch (bao gồm cả diện tích thực hiện mô hình và diện tích nhân rộng). Diện tích được cấp chứng nhận VietGAP đạt 7,493 ha, hữu cơ 246 ha và an toàn vệ sinh thực phẩm là 5,659 ha, có 5,269 ha được chứng nhận “Gạo Việt xanh phát thải thấp”, tương đương 19.200 tấn gạo. Hơn 200.000 hộ dân tham gia có thu nhập tăng thêm từ 13,4% trở lên. 100% nông dân được tổ chức sản suất theo hợp tác xã, có liên kết đầu vào và tiêu thụ.
Phát biểu tại Hội nghị, ông Ngô Công Thức - Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang cho biết, sau sáp nhập, tỉnh An Giang là địa phương đứng đầu cả nước về diện tích, sản lượng lúa, với hơn 1,3 triệu ha gieo trồng, sản lượng ước đạt khoảng 8,8 triệu tấn. Tuy nhiên, sản xuất lúa gạo của tỉnh vẫn đối diện nhiều khó khăn như biến đổi khí hậu tác động ngày càng lớn; chi phí đầu vào tăng nhanh trong khi giá lúa ít biến động khiến lợi nhuận nông dân thấp; ứng dụng công nghệ giảm phát thải chưa rộng rãi; doanh nghiệp tham gia liên kết còn ít; công tác xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải gặp nhiều vướng mắc, đặc biệt là thiếu doanh nghiệp đầu tàu dẫn dắt…
Thực hiện Đề án, tỉnh An Giang có khoảng 351.000 ha tham gia, chiếm hơn 35% diện tích lúa thực hiện Đề án tại Quyết định 1490/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. An Giang cũng triển khai 89 mô hình trình diễn, với tổng diện tích khoảng 2.000 ha mang lại hiệu quả cao, huy động được sự tham gia của các chủ thể trong chuỗi sản xuất lúa, gạo. Riêng trong vụ hè thu 2025, tỉnh thực hiện thí điểm 2 mô hình sản xuất lúa theo quy trình Đề án 1 triệu ha tại xã Bình Thạnh Đông và xã Tân Hội, mỗi mô hình có quy mô 50ha, năng suất trung bình đạt 6,3 tấn/ha, tăng gần 0,8 tấn/ha so với ngoài mô hình. Mô hình giảm chi phí trung bình hơn 4,1 triệu đồng/ha, lợi nhuận tăng thêm từ 5-8 triệu đồng/ha, giúp giảm phát thải trung bình khoảng 8 tấn khí CO2 tương đương/ha.
|
 |
| Mô hình canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại xã Tân Hội, tỉnh An Giang |
Kế hoạch vụ Đông Xuân 2025 - 2026, các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long sẽ thực hiện 5.149 ha mô hình (Tây Ninh: 50 ha, Đồng Tháp: 544 ha, Vĩnh Long 1.800 Ha, An Giang: 1780 ha, TP Cần Thơ: 500 ha, Cà Mau: 520 ha), và hơn 399 nghìn ha thực hiện theo quy trình canh tác của Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Tây Ninh: 69.390 ha, Đồng Tháp: 97.053 ha, Vĩnh Long 13.703 Ha, An Giang: 142.255 ha, TP Cần Thơ: 76.000 ha, Cà Mau: 630 ha).
Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam đánh giá cao những kết quả các địa phương đạt được khi tham gia Đề án. Đồng thời, yêu cầu ngành nông nghiệp và các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nông dân về hiệu quả của việc canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Đồng thời, đề nghị Cục trồng trọt và Bảo vệ thực vật sớm bổ sung quy trình canh tác lúa chất lượng cao, các tiêu chí đo đạc trong phương pháp MRV trình Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành làm cơ sở thực hiện. Đề nghị Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Trung tâm Khuyến nông quốc gia, ngành nông nghiệp các địa phương tăng cường tập huấn, nâng cao năng lực của cán bộ về các tiêu chí đo đạc trong phương pháp MRV phục vụ yêu cầu nhiệm vụ thời gian tới.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề nghị các tỉnh, thành phố phê duyệt dự án liên kết hợp tác, tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận các chính sách hỗ trợ của Chính phủ khi tham gia đề án. Đặc biệt, cần kêu gọi doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực xử lý rơm trong sản xuất lúa, nhằm nâng cao hiệu quả giảm phát thải.
Với Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, cần chủ động tham mưu UBND tỉnh đầu tư cơ sở hạ tầng thủy lợi phục vụ đề án. Với doanh nghiệp và hợp tác xã, cần đẩy mạnh liên kết tiêu thụ lúa gạo giúp giải quyết đầu ra ổn định cho nông dân...
BBT